Skip to main content

Posts

Showing posts from September, 2022

рдмिрд░рд╕ा рдоुंрдбा Birsa Munda

рдмिрд░рд╕ा рдоुंрдбा рднाрд░рддीрдп рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ेрдиाрдиी, рдзाрд░्рдоिрдХ рдиेрддा рдмिрд░рд╕ा рдоुрдг्рдбा  рдХा рдЬрди्рдо 15 рдирд╡рдо्рдмрд░ 1875 рдХे рджрд╢рдХ рдоें рдЫोрдЯा рдХिрд╕ाрди рдХे рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдоुрдг्рдбा рдПрдХ рдЬрдирдЬाрддीрдп рд╕рдоूрд╣ рдеा рдЬो  рдЫोрдЯा рдиाрдЧрдкुрд░ рдкрдаाрд░  ( рдЭाрд░рдЦрдг्рдб ) рдиिрд╡ाрд╕ी рдеा। рдмिрд░рд╕ा рдЬी рдХो 1900 рдоें рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рд▓ोंрдЧो рдХो рд╕ंрдЧрдаिрдд рджेрдЦрдХрд░ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЖрд░ोрдк рдоें рдЧिрд░рдл्рддाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा рддрдеा рдЙрди्рд╣ें 2 рд╕ाрд▓ рдХा рджрдг्рдб рджिрдпा।  [1] рдмिрд░рд╕ा рдоुंрдбा рдЖрд░ंрднिрдХ рдЬीрд╡рди рдЗрдирдХा рдЬрди्рдо рдоुंрдбा рдЬрдирдЬाрддि рдХे рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдкिрддा-рд╕ुрдЧрдиा рдкुрд░्рддी(рдоुंрдбा) рдФрд░ рдоाрддा-рдХрд░рдоी рдкुрд░्рддी(рдоुंрдбाрдИрди) рдХे рд╕ुрдкुрдд्рд░ рдмिрд░рд╕ा рдкुрд░्рддी (рдоुंрдбा) рдХा рдЬрди्рдо 15 рдирд╡рдо्рдмрд░ 1875 рдХो рдЭाрд░рдЦрдг्рдб рдХे рдЦुрдЯी рдЬिрд▓े рдХे рдЙрд▓ीрд╣ाрддु рдЧाँрд╡ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЬो рдиिрд╖ाрдж рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╕े рдеे, рд╕ाрд▓्рдЧा рдЧाँрд╡ рдоें рдк्рд░ाрд░рдо्рднिрдХ рдкрдвाрдИ рдХे рдмाрдж рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЪाрдИрдмाрд╕ा рдЬी0рдИ0рдПрд▓0рдЪाрд░्рдЪ(рдЧोрд╕्рдирд░ рдПрд╡ंрдЬिрд▓рдХрд▓ рд▓ुрдеाрд░) рд╡िрдзाрд▓рдп рдоें рдкрдв़ाрдИ рдХिрдпे рдеे। рдЗрдирдХा рдорди рд╣рдоेрд╢ा рдЕрдкрдиे рд╕рдоाрдЬ рд▓рдЧा рд░рд╣рддा рдеा|рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╢ाрд╕рдХों рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдпी рдмुрд░ी рджрд╢ा рдкрд░ рд╕ोрдЪрддे рд░рд╣рддे рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдг्рдбा|рдоुंрдбा рд▓ोрдЧों рдХो рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рд╕े рдоुрдХ्рддि рдкाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиा рдиेрддृрдд्рд╡ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा।1894 рдоें рдоाрдирд╕ूрди рдХे рдЫोрдЯा рдиाрдЧрдкुрд░ рдкрдаाрд░, рдЫोрдЯाрдиाрдЧрдкुрд░ рдоें рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рднрдпंрдХрд░ рдЕрдХाрд▓ ...

Ol Chiki рдУрд▓рдЪिрдХी

рдУрд▓рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдСрд▓ рдЪिрдХी рдПрдХ рднाрд░рддीрдп рд▓िрдкि рд╣ै, рдЬो рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा рд▓िрдЦрдиे рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдкंрдбिрдд рд░рдШुрдиाрде рдоुрд░्рдоू рдиे рд╡рд░्рд╖ 1925 рдоें рдХिрдпा рдеा, рд╕ंрддाрд▓ी рдХे рд▓िрдП рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд▓ेрдЦрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╣ै, рдЬो рднाрд░рдд рдоें рдПрдХ рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рднाрд╖ा рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдПрдХ рдЖрдЧ्рдиेрдп рднाрд╖ा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें 30 рдЕрдХ्рд╖рд░ рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рд░ूрдкों рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдХृрддिрдпों рдХो рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рдХрд░рдиा рд╣ै। рд▓िрдкि рдмाрдПँ рд╕े рджाрдПं рд▓िрдЦी рдЧрдИ рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рджो рд░ूрдк рд╣ैं (рдЪрдкा рдФрд░ рдЙрд╕рд░ा); рдмाрдж рд╡ाрд▓े рдХा рдпूрдиिрдХोрдб рдирд╣ीं рд╣ै। рджोрдиों рд░ूрдкों рдоें, рдЗрд╕ рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдЕрдХ्рд╖рд░ рдХेрд╕ рдХे рд╣ुрдЖ рдеा। рдСрд▓ рдЪिрдХी рдк्рд░рдХाрд░ рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рднाрд╖ाрдПँ рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा рдЖрдИрдПрд╕рдУ 15924 Olck, 261 рджिрд╢ा рдмाрдПँ-рд╕े-рджाрдПँ рдпूрдиिрдХोрдб рдПрд▓िрдпाрд╕ Ol Chiki рдпूрдиिрдХोрдб рд░ेंрдЬ U+1C50–U+1C7F рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рд╡рд░्рдг рд╡рд░्рдг рдХा рдиाрдо рдЖрдИрдкीрдП (IPA)[1] рд▓िрдк्рдпрди्рддрд░рдг рд╕्рд╡рд░ूрдк/рдЖрдХाрд░[2] ALA-LC[3] Zide[1] рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी[4] рдмंрдЧाрд▓ी[4] рдУрдб़िрдпा[4] с▒Ъ la /╔Ф/ a с╗Н рдЕ/рдС ржЕ рмЕ рдЬрд▓рддी рдЕрдЧ्рдиि с▒Я laa /a/ ─Б a рдЖ ржЖ рмЖ рдХुрджाрд▓ рд╕े рдЦेрдд рдоें рдХाрдо рдХрд░рдиा с▒д li /i/ i i рдИ ржЗ рмЗ рдЭुрдХрдиे рд╡ाрд▓ा рдкेрдб़ с▒й lu /u/ u u рдЙ ржЙ рмЙ рд░рд╕ोрдИ рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдмрд░्рддрди с▒╢ ov /w̃/ с╣Е w̃ рдЙं ঁ ঁ рдЕрдиुрдиाрд╕िрдХ с▒о le /e/ e e рдП ржП рмП рдЕрддिрдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рдирджिрдпों рдХी рдмрджрд▓...

рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा Santhali Bhasha

рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा рдЖрд╕्рдЯ्рд░ो-рдПрд╢िрдпाрдИ рднाрд╖ा рд╕ंрддाрд▓ी (рдУрд▓ рдЪिрдХि: с▒ес▒Яс▒▒с▒Ыс▒Яс▒▓с▒д) рдоुंрдбा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рднाрд╖ा рд╣ै। рдпрд╣ рдЕрд╕рдо, рдЭाрд░рдЦंрдб, рдУрдб़िрд╢ा, рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв, рдмिрд╣ाрд░, рдд्рд░िрдкुрд░ा рддрдеा рдмंрдЧाрд▓ рдоें рдмोрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै। рд╕ंрддाрд▓ी с▒ес▒Яс▒▒с▒Ыс▒Яс▒▓с▒д рдУрд▓рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдоें "рд╕ंрддाрд▓ी" рд╢рдм्рдж рдмोрд▓рдиे рдХा рд╕्рдеाрди рднाрд░рдд, рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢, рдиेрдкाрд▓, рднूрдЯाрди рддिрдеि / рдХाрд▓ 2001 census – 2011 рд╕рдоुрджाрдп рдЦेрд░рд╡ाрдб़ рдоाрддृрднाрд╖ी рд╡рдХ्рддा 76 рд▓ाрдЦ рднाрд╖ा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдСрд╕्рдЯ्рд░ो-рдПрд╢िрдпाрдИ рдоुंрдбा рдЙрдд्рддрд░ рдоुंрдбा рдЦेрд░рд╡ाрд░ी рд╕ंрддाрд▓ी рдЙрдкрднाрд╖ा рдорд╣рд▓ी рд▓िрдкि рдУрд▓ рдЪिрдХि рднाрд╖ा рдХोрдб рдЖрдЗрдПрд╕рдУ 639-2 sat рдЖрдЗрдПрд╕рдУ 639-3 рдЗрдирдоें рд╕े рдПрдХ: sat – рд╕ंрддाрд▓ी mjx – рдорд╣рд▓ी рд╕ंрддाрд▓ी, рд╣ो рдФрд░ рдоुंрдбाрд░ी рднाрд╖ाрдПँ рдСрд╕्рдЯ्рд░ो-рдПрд╢िрдпाрдИ рднाрд╖ा-рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдоुंрдбा рд╢ाрдЦा рдоें рдЖрддी рд╣ैं। рднाрд░рдд, рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢, рдиेрдкाрд▓ рдФрд░ рднूрдЯाрди рдоें рд▓рдЧрднрдЧ ренрем рд▓ाрдЦ рд▓ोрдЧ рдпрд╣ рднाрд╖ा рдмोрд▓рддे рд╣ैं। рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдиी рдкुрд░ाрдиी рд▓िрдкि рдХा рдиाрдо 'рдУрд▓ рдЪिрдХी' рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХाрд▓ рдоें рд╕ंрддाрд▓ी рд░ोрдорди рдоें рд▓िрдЦी рдЬाрддी рдеी। рднाрд░рдд рдХे рдЙрдд्рддрд░ рдЭाрд░рдЦрдг्рдб рдХे рдХुрдЫ рд╣िрд╕्рд╕ोँ рдоे рд╕ंрддाрд▓ी рд▓िрдЦрдиे рдХे рд▓िрдпे рдУрд▓ рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЦेрд░рд╡ाрдб़ рдЬाрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдмोрд▓ी рдЬाрдиेрд╡ाрд▓ी рднाрд╖ा рдХो рд╕ंрддाрд▓ी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╕ंрддाрд▓ी рджुрдиिрдпा рдХा рд╕рдмрд╕े рдкुрд░ाрдиी рднाрд╖ाрдУं рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै।

Pandit Raghunath Murmu рдкंрдбिрдд рд░рдШुрдиाрде рдоुрд░्рдоू

рдкंрдбिрдд рд░рдШुрдиाрде рдоुрд░्рдоू рдУрд▓ рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдХे рд╡िрдХाрд╕рдХ рдЙрдб़ीрд╕ा рдХे рдордпूрд░рднंрдЬ рдЬिрд▓े рдоें рдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рджिрди (рджрд╣ाрд░्рджिрд╣) рдбांрдбрдмुрд╕ рдиाрдордХ рдПрдХ рдЧांрд╡ рдоें рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ рдеा।[1][2] рд░рдШुрдиाрде рдоुрд░्рдоू рдУрдбिрд╢ा рдЯ्рд░ाрдЗрдмрд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рд╕ोрд╕ाрдЗрдЯी (рдУрдЯीрдбीрдПрд╕), рднुрд╡рдиेрд╢्рд╡рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें рдоुрд░्рдоू рдХी рдкрдд्рдерд░ рдХी рдоूрд░्рддि рдЬрди्рдо режрел рдордИ резрепрежрел рдордпूрд░рднंрдЬ, рдЙрдб़ीрд╕ा, рднाрд░рдд рдоृрдд्рдпु 1 рдл़рд░рд╡рд░ी 1982 (рдЙрдо्рд░ 76) рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╡िрдЪाрд░рдХ, рдиाрдЯрдХрдХाрд░ рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрддा рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╖рдп рдУрд▓рдЪिрдХी рд▓िрдкि рддрдХрдиीрдХी рдкेрд╢े рдоें рдПрдХ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рдХे рдмाрдж, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмोрдбोрддोрд▓िрдпा рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХा рдХाрдо рд╕ंрднाрд▓ा। рдЗрд╕ рджौрд░ाрди, рдЙрдирдХी рд░ुрдЪि рд╕ंрдеाрд▓ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╣ुрдИ। рд╕ंрддाрд▓ी рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рднाрд╖ा рд╣ै, рдФрд░ рдПрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ै рдЬिрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд 15 рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рд╣ुрдИ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХिрдпा рдХि рдЙрдирдХे рд╕рдоृрдж्рдз рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЙрдирдХी рднाрд╖ा рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдФрд░ рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рд▓िрдкि рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрддाрд▓ी рд▓िрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдУрд▓ рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдХी рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдХाрдо рдХो рдЙрдаाрдпा рдФрд░ 1925 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдУрд▓ рдЪिрдХी рд▓िрдкि рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा। рддрджोрдкрд░ांрдд рд╕ंрддाрд▓ी рднाрд╖ा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे 150 рд╕े рдЕрдзिрдХ рдкुрд╕्рддрдХें рд▓िрдЦीं, рдЬैрд╕े рдХि рд╡्рдпाрдХрд░рдг, рдЙрдк...

Santhal Janjati рд╕ंрдеाрд▓ рдЬрдирдЬाрддि Santhal Ke Bare Main

рд╕ांрдеाрд▓ рдЬрдирдЬाрддि рд╕ाрди्рддाрд▓ рднाрд╖ा рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдоूрд▓ рд╡рдХ्рддा рдХो рд╣ी рд╕ंрдеाрд▓ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдХिрди्рддु рдЕрди्рдп рдЬाрддि рдж्рд╡ाрд░ा рд╢рдм्рдж 'рд╕ंрддाрдб़ी' рдХो рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХे рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рд╕्рд╡рд░ूрдк "рд╕ंрдеाрд▓, рд╕ंрддाрд▓, рд╕ंрд╡рддрд▓, рд╕ंрд╡рддрд░" рдЖрджि рдХे рдиाрдо рд╕े рд╕ंрдмोрдзिрдд рдХिрдП। рдЬрдмрдХि рд╕ंрдеाрд▓, рд╕ंрддाрд▓, рд╕ंрд╡рддрд▓, рд╕ंрд╡рддрд░ рдЖрджि рдРрд╕ा рдХोрдИ рд╢рдм्рдж рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╢рдм्рдж рдХेрд╡рд▓ "рд╕ंрдеाрд▓ी" рд╣ै, рдЬिрд╕े рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХे рдЕрднाрд╡ рдоें рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдоें "рд╕ंрдеाрд▓ी" рдФрд░ рд░ोрдорди рдоें Santali рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ंрдеाрд▓ी рднाрд╖ा рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╡рдХ्рддा рдЦेрд░рд╡ाрдб़ рд╕рдоुрджाрдп рд╕े рдЖрддे рд╣ैं, рдЬो рдЕрдкрдиे рдХो "рд╣ोрдб़" (рдордиुрд╖्рдп) рдЕрдерд╡ा "рд╣ोрдб़ рд╣ोрдкोрди" (рдордиुрд╖्рдп рдХी рд╕рди्рддाрди) рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ां "рдЦेрд░рд╡ाрдб़" рдФрд░ "рдЦрд░рд╡ाрд░" рд╢рдм्рдж рдФрд░ рдЕрд░्рде рдоें рдЕंрддрд░ рд╣ै। рдЦेрд░рд╡ाрдб़ рдПрдХ рд╕рдоुрджाрдп рд╣ै, рдЬрдмрдХि рдЦрд░рд╡ाрд░ рдЗрд╕ी рдХी рд╣ी рдЙрдкрдЬाрддि рд╣ै। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рд╣ो, рдоुंрдбा, рдХुрд░ुрдЦ, рдмिрд░рд╣ोрдб़, рдЦрдб़िрдпा, рдЕрд╕ुрд░, рд▓ोрд╣рд░ा, рд╕ाрд╡рд░ा, рднूрдоिрдЬ, рдорд╣рд▓ी рд░ेрдоो, рдмेрдзिрдпा рдЖрджि рдЗрд╕ी рд╕рдоुрджाрдп рдХी рдмोрд▓िрдпां рд╣ै, рдЬो рд╕ंрддाрдб़ी рднाрд╖ा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдЖрддे рд╣ैं। рд╕ंрддाрдб़ी рднाрд╖ा рднाрд╖ी рдХे рд▓ोрдЧ рднाрд░рдд рдоें рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЭाрд░рдЦंрдб, рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓, рдЙрдб़ीрд╕ा, рдмिрд╣ाрд░, рдЕрд╕рдо, рдд्рд░िрдкुрд░ा, рдоेрдШाрд▓рдп, рдордгिрдкुрд░, рд╕िрдХ्рдХिрдо, рдоिрдЬोрд░рдо рд░ाрдЬ्рдп...